Disketler Üzerine Bir Hikaye

Disketleri hatırlıyor musunuz? Hayır, değil mi?

Word gibi birçok programdaki kaydetme simgesini bile tanıyor musunuz? Evet mi? İşte orada tasvir edilen şey bir disket.

Elbette disket simgesi, 3D yazıcılarla bir nesne olarak basılmadı; onlar o zamanların gerçek ürünleriydi. Disket, veriler için ilk depolama aygıtlarından biriydi ve delikli kartları eskimeye bırakarak bilgisayar dünyasında devrim yarattı. Aynı zamanda "esnek disk" olarak da adlandırılıyordu.

Disket sürücüsünün tarihçesini ve disketlerin nasıl dolaşıma girdiğini açıklayacağım.

8 İnç (20,32 cm): Başlangıçlar

İlk disket sürücüleri 1967 gibi erken bir tarihte ortaya çıktı, ancak bunlar yalnızca okunabilirdi ve mikrobilgisayarlara sadece mikrokodları yükleyebiliyordu; o zamanlar başlangıç depolama kapasiteleri sadece 81 KB idi. Mikrokodlar, cihazlar için ürün yazılımı ve kontrollerdir.

Disketlerin boyutu 8 inç (yaklaşık 20 cm) idi, yani 20 cm çapındaydı. Bu oldukça büyüktü. Mühendis Alan Shugart onları icat etti. Ancak yaklaşık 1971'e kadar sadece okunabilir değil, aynı zamanda yazılabilir ve biçimlendirilebilir hale geldiler.

1971'de bilgisayarlar bir masa büyüklüğündeydi; cihazlar masanın altına yerleştirilir, ayaklarınız için yer bırakılırdı. Disket sürücüleri masanın biraz arkasında bulunur ve diskler yukarıdan takılırdı. Her disket sürücüsü 6 kilogram ağırlığındaydı ve ilk bilgisayarlar sabit sürücüsüz çalıştığı için genellikle iki disket sürücüsü bulunurdu.

Güç tüketimi de pek düşük değildi. 8 inçlik disketlerden her veri okunduğunda veya diske her veri yazıldığında, 55 watt güç çekiyorlardı.

Bunlara Tip 1 diskler deniyordu ve 8 inçlik her disk başına sadece 237,25 KB depolama boyutuna sahipti. CP/M, bu tür mikrobilgisayarlar için standart işletim sistemiydi.

5,25 İnç (13,34 cm): Ev Bilgisayarı Sektörüne Giriş

Zamanla boyut değişti ve disketler daha küçük ve daha kullanışlı hale geldi, böylece ev bilgisayarlarına sığabildiler. O zamanlar IBM AT-XT gibi ev kullanımı için ilk bilgisayar tanıtıldı ve buna uygun olarak, disketler ev bilgisayarının disket sürücülerine sığması için 5,25 inç'e (yaklaşık 13 cm) küçültüldü.

Depolama kapasiteleri artırıldı ve sonunda 1,2 MB depolama kapasitesine ulaştı. Bu, her biri 10.000 karakterden oluşan 50 makale için yeterliydi ve her biri yaklaşık 20 KB boyutundaydı. Görüntü verileri o zamanlar çok depolama yoğundu ve bilim kurgu yazarı gibi kitap yazarları, resim veya ekstralar içermeyen saf bir metin uygulama programı olan WordStar ile çalışıyordu.

Sadece metin düzenleyebilir, ancak görüntü ekleyemezdiniz. Metinler o zamanlar küçük monitörlerde kehribar renkli ekranlarda titrerdi, bu yüzden insanlar ev bilgisayarlarıyla rahatça kelime işlem, elektronik tablo veya hatta programlama ile çalışırlardı.

Ancak, manyetik katmandaki parmak izlerine daha duyarlıydılar ve diskler yanlışlıkla buruşabilir, bu da verileri bozabilirdi.

3,5 İnç (8,89 cm): "Modern" Disketler

Şimdi, disklerin üzerinde yalnızca manyetik bir okuma ve yazma kafasına ihtiyaç duyan son geliştirme aşamasına geldik. Disketler 3,5 inç'e (8,89 cm) kadar daha da küçültüldü, plastik bir muhafaza ve okuma kafası alanı için koruyucu kapaklar aldılar. Bu gerekliydi, çünkü birçok kişi manyetik katmana dokunarak onu kullanılamaz hale getiriyordu. Disketlerin manyetik katmanı dokunmaya karşı çok hassastır, çünkü her dokunuş onu oksitleyebilir ve kalıcı parmak izleri bırakabilir.

Plastik muhafaza sayesinde disketler artık buruşamaz, böylece yenilikler diskler için yüksek veri güvenliği sağlar. Basitleştirilmiş yazma koruma çentikleri verileri yanlışlıkla üzerine yazılmaktan korur, çünkü çentik yukarı çekildiğinde yazma koruması etkinleşir. O zaman sürücüler hiçbir şey yazamaz, sadece okuyabilir.

Yer kaplamaz ve kullanışlıdır, bu sayede disketler için plastik kutularda kolayca saklanabilir, zira çapları 8 cm'den biraz fazladır. 1990'lı yıllarda ana depolama ortamı haline geldi.

Sürücüler de küçüldü ve bilgisayar kasasında yer kaplamayacak şekilde yerleştirildi, çünkü 1990'ların ortalarına gelindiğinde 5,25 inçlik disketler artık kullanılmıyordu. Boşalan 5,25 inçlik sürücüler CD sürücüleri yerine kullanıldı.

Depolama Kapasitesi ve Veri Güvenliği

Ancak disketler düşük depolama kapasitesi sunar ve birçok modern şey için neredeyse hiç yerleri yoktur. Disketlere sadece metin dosyaları veya salt metin kaynak kodları tamamen sığabilirdi, ancak bunlar son derece dayanıklıdır. Benim hala disketlerim var ve üzerindeki veriler 40 yıldan fazla süredir hayatta kalmıştır.

Ancak, o da eskir ve sektörler yavaş yavaş kullanılamaz hale gelir, çünkü manyetizma Dünya'nın manyetizması ve cep telefonu kuleleri gibi dış etkenlerden etkilenir. Disketlerdeki manyetizma bu etkiler nedeniyle yavaşça kaybolur. Bu durum, VHS kasetlerinde de görülebilir; onlarca yıl sonra görüntü ve ses bozulur.

Genellikle, okuma hataları oluştuğunda birden çok kez veya süresiz olarak tekrarlayabilen özel disket kopyalama programları kullanarak verileri kurtarabilirsiniz. Linux altında örneğin ddrescue veya retro bilgisayardaki disket kopyalama programlarıyla adlandırılır. Birden çok okuma ile eski disketlerdeki veriler hala sağlam olabilir ve böylece güvenli bir şekilde görüntüye aktarılabilir. Biraz şanssızlıkla, kullanılamaz kalırlar veya hatta "biçimlendirilmemiş" olarak görünürler.

20-30 yıl önceki anılarımı, eski bilgisayarlarla çalıştığımda ve sayısız metin dosyası, BASIC programı ve kaynak kodu yazdığımda kurtarabildim.

Eski Sabit Sürücüler

Eski sabit sürücüler için de benzerdir, ancak depolama katmanı verileri güvende tutacak kadar kalın olduğu için çok daha uzun süre dayanırlar. Günümüzdeki modern sabit sürücülerin aksine, hala disketler gibi manyetik kaplamaya sahiptirler, bu nedenle disketler kadar düşük depolama kapasitelerine de sahiptirler.

Çünkü ilk sabit sürücüler, depolama kapasitesini geliştirilmiş frekans modülasyonları ve diğer manyetik kaplamalarla önemli ölçüde artırmaya çalışmadan önce disketler için de aynı şekilde kullanılan MFM modülasyonu ile çalışır.

40 yıl önceki 30 MB'lık sabit sürücüm bugün hala mükemmel çalışıyor ve ilk günkü gibi performans sergiliyor. Ama gürültülü, eski cihazlarda maalesef durum bu. Birçok retro bilgisayar sabit sürücü emülatörleri veya disket emülatörleri ile donatılmıştır, böylece SD bellek kartlarıyla çalışırlar, gürültü ortadan kalkar ve retro bilgisayarlar sessiz kalır.

1990'ların ortalarında, yaklaşık 500 megabaytlık sabit sürücüler ve CD-ROM'lardaki PC oyunları standarttı. Evet, doğru okudunuz, megabayt olarak, gigabayt veya terabayt olarak değil. Oyunlar genellikle CD-ROM'larda video dosyaları olarak önceden işlenmiş 3D sahnelere sahipti, çünkü 3dfx ve Nvidia gibi 3D grafik hızlandırıcıları 1990'ların sonlarına doğru çok iyi tanınır hale geldi.

2000'ler: Bir Dönemin Sonu

2000'li yıllarda milenyumun dönüm noktasında, USB bellek çubukları hızla yayıldı ve giderek modası geçmiş disketlerin yerini almaya başladı. Disket üretimi aşamalı olarak durduruldu. Sony gibi son büyük üreticiler 2010'da disket üretimini durdurdu. Ancak, disketler hala havacılık ve eski makine kontrolleri gibi niş alanlarda kullanılmaktadır.

Ancak USB bellek çubukları disketlerle aynı veri güvenliğine sahip değildir, çünkü USB belleğe çok fazla veri yazarsanız veya çıkarıldıklarında kırılabilirler ve veriler aniden okunamaz ve bu nedenle kullanılamaz hale gelir. Bu yüzden onları çıkarmadan önce her zaman "güvenli çıkar"a tıklamanız gerekir.

Disketlerde durum böyle değildir; onlar çok sağlam ve dayanıklı kabul edilirler. Havacılık, makine kontrolü ve askeriye gibi niş alanlarda bile belirli uygulamalarda hala kullanılmaktadırlar. Disketleri sürücü onlara okuma veya yazma yaparken çıkarmamalısınız.

Japonya ve Disketler

Japonya'da disketler başvurulara eklenmek zorundaydı, ancak bu zorunluluk 2024'te kaldırıldı. Yakın zamana kadar, şirketlerin ek verileri disket veya CD-ROM aracılığıyla sunmak zorunda kaldığı yaklaşık 1.900 resmi prosedür olduğu bildirilmişti.

Ters durum da muhtemelen nadir değildi. Örneğin, Tokyo'nun Meguro bölgesindeki bir bankanın, yetkilinin ücret ödeme verilerini hala ısrarla kurye ve disketle teslim etmesi nedeniyle bölge idaresinden aylık 380 € ücret aldığı söyleniyor.

Bu sürekli kullanımın nedeni kültürel ve bürokratik faktörlerin birleşiminde yatıyor. Güvenilir kabul edilirler ve ağlardan izole bir şekilde kullanıldıkları için hacker saldırılarına karşı koruma sağlarlar. Hassas veriler için cazip kılan bir çevrimdışı ortamdır; yani disketler asla aktif değildi, ancak okunmaları için sürücüye takılmaları gerekiyordu.

Japonya'da geleneklere saygı vardır, çünkü "çalışan bir sisteme asla dokunma" sözü genellikle orada geçerlidir. Yani "bozuk değilse tamir etme" mantalitesi. Disketlerin bakımı uzun vadede giderek daha pahalı hale geldi, çünkü disket sürücülerinin ve yedek parçalarının üretimi uzun zaman önce durdurulmuştu.

"Disketlere karşı savaş kazanıldı! Disketler sonunda geçmişte kaldı," Japonya ülkesi duyurmaktan memnuniyet duyuyor.

Sonuç

Yaklaşık üç yıldır Microsoft Windows 11 işletim sistemi, geleneksel olarak disket sürücülerine ayrılmış olan A sürücüsünde yeni bir sürücü aramayı bırakıp, hemen C sürücüsüne bakıyor.

Bu nedenle, sürücü harfleri A ve B disket sürücüleri için ayrılmıştı ve sabit sürücüler için C ile başlarsınız, A ile değil.

Disketler modası geçmiş olsa da, düşük veri kapasitesi dışında sağlam kabul edilirler. Retro hayranları için disketleri ellerinde tutmak ve sürücülere yerleştirmek harika bir his.

Elinizde bir paket disket tutmak isterseniz, buradan sipariş edebilirsiniz.